21. Yüzyıl Fütürizm Bildirgesi

Fütüristler Derneği (2020)

Tanınmış Fütürist Gerd Leonhard’ın tanımlamasıyla ‘İnsanlığın önümüzdeki 20 yılda değişimi, geçtiğimiz 300 yıldan daha fazla olacak’. Bizleri, bu düşünceye getiren ve inandıran gelişmeler elimizdeki somut istatistiki bilgilere dayanıyor.

Arkeologlar, antropologlar ve nüfus-bilimcilerin (demographer) ağırlıklı olduğu bilim insanları, avcı-toplayıcı toplumdan yerleşik-tarım toplumuna geçen insanoğlununun yeryüzünde 12-15 bin yıl önceki toplam nüfusunun ancak 4 milyon olduğunu öne sürüyorlar (Our World in Data). Dünya nüfusunun, tutulan kayıtlarına göre, 1 milyara ulaşması 10 bin yıldan fazla sürdü (1803). İnsan sayısına 1 milyar kişi daha eklemek için o tarihlerde 124 yıl beklemek gerekirken, şimdilerde 10 yıldan biraz daha fazla bir zaman yeterli oluyor. 15 Kasım 2022 de 8 milyar oldu, 2038 yılında 9 milyar, 2056 yılında 10 milyar, 2088 yılına gelindiğinde ise 11 milyar insanı barındırmak ve karnını doyurmak zorunda kalacak.

Öte yandan, sadece önümüzdeki 4 yıl içerisinde (2025), 40 milyardan fazla nesne İnternete bağlı olarak bize hizmet veriyor olacak ve bu nesnelerin ürettiği veri bile 80 bin quintilyon byte’a (80 zettabyte[1]) erişecek (IDC). Bir başka deyişle; son iki yılda ürettiğimiz verinin, ondan önceki, insanlık tarihi boyunca ürettiğimiz veriden daha fazla olduğunu biliyoruz.

Ne var ki; hala 4 milyara yakın insan İnternete erişemiyor. Bu insanların 1,2 milyarı okul çağındaki çocuklardan oluşuyor. Gezegenimizdeki her on kişiden biri yeterli gıda alamıyor (WorldHunger). 65 milyondan fazla insan ülkelerindeki destabilizasyon ve iç savaş koşulları nedeniyle başka ülkelere göç etmiş. Tüm nüfusun %1’inin mal varlığı, %82’nın mal varlığını aşıyor (CNBC). Aşırı silahlanma sonucu, değişik coğrafyalara konumlandırılmış nükleer başlıklı bombaların sayısı 14,900’ü buldu (Telegraph). Her biri patladığında, yalnızca 24 saat içerisinde, 1.4 milyon insanı öldürebiliyor. Tümü ateşlendiğinde 21 milyar insanı yok edecek güçte. Yani başka silah kullanmadan, nükleer başlıklı bombalarla dünyayı üç kez yok edecek kadar silah istiflenmiş. Oysa bir yandan da, ekolojik katliamlar ve felaketler (orman yangınları, ağaç kesimleri, kimyasal atıkların su kaynaklarına bırakılması, karbon salınımı, yanardağların aktifleşmesi), iklim değişiklikleri, son yıllarda ortaya çıkma periyodu çok kısalan pandemik virüs salgınları insanoğlu için artan korkunç tehditlere dönüşüyor. Temiz su kaynakları dünyanın coğrafik ve jeolojik özelliklerinden dolayı, ne yazık ki, eşit dağılmamış. Tüm su varlığımızın sadece %3’ü temiz ve içilebilir su. Buna karşılık 1 milyardan fazla insan temiz içme suyundan yoksun. Kaldı ki; içmek, temizlik, pişirmek ve sulamak için kullanılması gereken temiz içme suyunun %70’i sanayide üretim için tüketiliyor ve kirletiliyor. Bu ve benzeri eşitsizliklere eğitim eşitsizliği, cinsiyet eşitsizliği, terör, siber suçlar, aile içi şiddet, ırkçılık, inançlara hoşgörüsüzlük, nefret söylemleri ve daha pek çok olumsuzlukları ekleyebiliriz.

Bütün bu olumlu ve olumsuz, hızlı ve çarpan etkisi katlanarak çoğalan değişim ve dönüşüm sürecinde , 3-5 yıllık planlamalarla insanı ve insanlığı kurtarmanın yeterli olmadığı daha da açığa çıktı. Ancak ve ancak, tüm sosyo- ekonomik ve sosyo-politik süreçlerde bizler, yani dünyamızın gerçek sahipleri tüm insanlar, hem kendimizi, hem bizim dışımızdaki tüm canlı ve cansız tüm yeryüzü varlıklarını korumak, geliştirmek, ileriye götürmek için uzgörü, uzmanlaşma ve uzlaşmadan yararlanmak zorundayız. 10-20-50, hatta 100 yıl sonrasını düşünerek sürdürülebilir.

‘Olumlu Geleceği’ tasarlamak ve şekillendirmek için adımlar atmalı, senaryolar oluşturmalı, seçenekler ortaya çıkarmalı, bunları paylaşmalı ve harekete geçmeliyiz. İnsanlık geç bile kaldı.

Fütüristler Derneği, üzerine düşen sorumluluğu yerine getirmek için çalışmalarını belirli 10 ilkeye bağlamıştır. Bir ‘Manifesto’ niteliğindeki bu ilkeler kapsayıcı, adil, koruyucu ve ilerici bakış açısıyla belirlenmiştir. Üyelerinin sayılan tüm ilkeleri özümsemesi ve yaşam rehberi haline getirmesi ve kendisinin bu ilkeler çerçevesinde yaşamını sürdürmesinin yanı sıra, başkalarının da farkındalığı için çalışması beklenir.

[1](1 zettabyte = 2⁷⁰ byte = 1000 quintillion byte)

Fütüristler Derneği – 21. Yüzyıl Fütürizm Bildirgesi: İlkeler

1. 21. Yüzyıl Fütürizmi, 20. Yüzyılın başlarında görülen ve aynı adla anılan sanatsal ve sosyal akımların tümüyle dışında ve o zamanki bu akımların önermelerine karşı duran, yeryüzündeki insan ile birlikte canlı-cansız tüm varlıklara saygılı, onları korumayı amaçlayan, bunun için bilim ve teknolojiden yararlanan, gelecek için sürdürülebilir olumlu seçenekleri bulup-çıkarmaya odaklanmış multi-disipliner çalışmalar bütünüdür.
2. 21. Yüzyıl Fütürizmi, dünyanın tamamını bir kişi, grup ya da kuruluşun yönettiği ve dünyanın geleceğini belirlediği savlarına karşı, insanların kolektif akıl ve çabalarıyla, bilim ve teknolojinin yardımıyla, değişmez evren yasaları dışındaki kendi geleceklerini kendilerinin tayin edebileceklerini ve tasarlayabileceklerini savunur.
3. 21. Yüzyıl Fütürizmi, bilim ve teknolojiye dayalı uygarlık ne kadar ileri giderse gitsin; insana özgü mahremiyet, merhamet, vicdan, maneviyat, inanç, şefkat, hayal gücü, empati, sezgi, sevgi, mutluluk, elem, hüzün, coşku, arzu, özlem, ahlak, etik, onur, gurur, saygı gibi erdemli özelliklerden ödün vermeyi reddeder.
4. 21. Yüzyıl Fütürizmi, geleceğe seyirci kalıp beklemek yerine, insanlıktan sorumlu olma bilinciyle, olumlu gelecek tasarımı için çalışır. Bir grubun, zümrenin, topluluğun ya da ülkenin bireylerinin olumlu gelecek planlarının başkalarının geleceğine olumsuz etkilerinin olmasına izin vermez.
5. 21. Yüzyıl Fütürizmi, yararlı bilgi ve deneyimin paylaşıldıkça çoğalacağının farkındadır ve insanlığın çıkarına olan her bilgiyi ve deneyimi cinsiyet, ırk, dil, inanç, kültür, yaş, yaşanılan yer, statü, varsıllık- yoksulluk, bedensel bütünlük ya da engellilik ayrımı yapmaksızın paylaşır.
6. 21. Yüzyıl Fütürizmi, gelecek için yalnızca distopik öngörüler yapılmasına karşı çıkmakla birlikte, küresel risklerin farkındalığı için çaba gösterir ve yerinde ve zamanında kaçınmanın yöntem ve yordamlarını araştırır.
7. 21. Yüzyıl Fütürizmi, yakın geleceğin en çok gençlerin ve çocukların geleceği olduğunun bilinciyle, küçük yaşlardan başlayarak “gelecek bilgisi”nin öğretilmesini destekler.
8. 21. Yüzyıl Fütürizmi, geçmişteki birikim üzerine inşa edilmiş olan ortak tarih ve kültüre sahip çıkar. Bu değerlerin ne suretle olursa olsun, yok edilmemesi, bozulmadan ya da değiştirilmeden geleceğe bir miras olarak bırakılması için çaba gösterir.
9. 21. Yüzyıl Fütürizmi, insanlar başta olmak üzere yeryüzündeki canlı-cansız tüm varlıkların ancak ve ancak yararına olacak ve barış içerisinde varlıklarını sürdürecekleri politikalar, yenilikler, buluşlar, keşifler, araştırma-geliştirme faaliyetlerinden yanadır.
10. 21. Yüzyıl Fütürizmi, yalnızca insanlar tarafından yürütülmesi gereken demokratik süreçlerin (egemenlik, adalet, özgürlük, insan-hayvan hakları vb) her ne özelliğe sahip olurlarsa olsunlar, insan dışı nesnelere (robotlar, makineler, platformlar, sistemler vb.) devredilmesine ya da onlar tarafından ele geçirilmesine engel olmak ister.